Nowotwór języka  – godziny przyjęć i e-wizyt

Poniedziałek
15:00 - 19:00
Czwartek
15:00 - 19:00

Rak języka, Nowotwór języka, Guz języka(C02)

Częstość występowania nowotworów złośliwych języka to około 1 przypadek na 100 tysięcy mieszkańców w skali roku. Najczęściej mamy od czynienia z rakiem płaskonabłonkowym (carcinoma planoepitheliale, ca plano), innego typu nowotwory występują rzadko. Rak języka może dawać z dużym prawdopodobieństwem przerzuty do węzłów chłonnych na szyi. Rokowanie, prognozowana długości przeżycia zależy od stadia choroby, w którym rozpoznany jest nowotwór, co dokładniej zostanie opisane poniżej.

Guz języka dolegliwości

Podstawowym objawem, na który skarżą się pacjenci z rakiem języka jest ból. Naciekanie drobnych zakończeń nerwowych w języku powoduje ich uszkodzenie, podrażnienie i w efekcie nasilające się dolegliwości. Rosnący nowotwór utrudnia mowę i połykanie. Może wystąpić nadmierna produkcja śliny. Ból języka przy połykaniu i gryzieniu pokarmów z czasem powoduje znaczną utrata wagi. Postępujące odbiałczenie organizmu i osłabienie będzie znacznie utrudniać leczenie, prawidłowe gojenie ran po operacji.

Diagnostyka orz rozpoznanie nowotworów języka

Rozpoznanie guza języka rozpoczyna się od badania lekarskiego, oceny jamy ustnej i szyi. Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest postawienie pełnego rozpoznania histopatologicznego. Oznacza to konieczność pobrania wycinka, fragmentu guza języka i zbadania go pod mikroskopem. Badanie wycinka przez histopatologa i postawienie rozpoznania zajmuje około 3 tygodnie. W trudnych przypadkach może to być dłużej.
Brak rozpoznanie histopatologicznego uniemożliwia jakiekolwiek leczenie.
Jeżeli pacjent zgłasza się do lekarza pierwszy raz, należy przede wszystkim rozpocząć diagnostykę od pobrania wycinka. Biopsję trzeba wykonać jak najszybciej, ponieważ badanie histopatologiczne zajmuje sporo czasu. Oczekując na wynik wycinka nie można rozpoczynać leczenia.
Kolejnym etapem diagnostyki jest wykonanie badania tomografii komputerowej z kontrastem lub rezonansu magnetycznego z kontrastem. O rodzaju badania decyduje lekarz. Posiadając wynik badania obrazowego i wynik biopsji można planować leczenie.

Leczenie raka języka (C02)

Najlepszą metodą leczenie raka języka jest operacja. Nowotwór języka należy usunąć chirurgicznie z marginesem zdrowych tkanek. Od jakości przeprowadzonej resekcji nowotworu i od podtypu raka zależy rokowanie pacjenta. Wraz z guzem usuwane są węzły chłonne szyi, do których spływa chłonka z nowotworu języka. Jeżeli węzły chłonne nie są wyczuwalne, nie są powiększone w badaniach należy wyciąć tylko część z nich – jest to tak zwane usunięcie elektywne. Takie postępowanie wynika z zaobserwowanego na wielu tysiącach pacjentów zjawiska polegającego na występowaniu mikroprzerzutów niewyczuwalnych w badaniu, ani nie widocznych w badaniach obrazowych w przypadku raka języka, dna jamy ustnej i błony śluzowej policzka. Stąd konieczność usunięcia węzłów szyi nawet, jeżeli nie są one powiększone.
Jeżeli natomiast węzły chłonne szyi są powiększone, to zakres operacji zwiększa się. W takich sytuacjach rokowanie co do długości przeżycia pacjenta zwykle ulega pogorszeniu.
Po zakończeniu leczenia chirurgicznego nowotworu języka i wygojeniu się ran najczęściej niezbędna jest radioterapia. Leczenie napromienianiem w znacznym stopniu chroni przed wznową raka języka i wydłuża przeżycie. Działanie radioterapii polega na niszczeniu pozostałych komórek nowotworu w okolicy gdzie był guz.
Przedstawiony schemat postępowania daje najlepsze efekty terapeutyczne. Oznacza to najmniejsza szansę na odrost raka języka i największą szansę na wyleczenie. Istnieją inne metody leczenia jak na przykład chemio terapia lub sama radioterapia. Takie schematy są stosowane sporadycznie, w wyjątkowych sytuacjach, lub jeżeli pacjent nie zgadza się na operacje. Należy podkreślić, że jeżeli pacjent nie zgadza się na proponowaną operację to szanse wyleczenia rak języka drastycznie spadają.

Rekonstrukcja języka, rekonstrukcja mikrochirurgiczna po leczeniu nowotworu języka

Usunięcie raka języka wiąże się z koniecznością wycięcia mięśni i błony śluzowej. Po resekcji nowotworu języka pozostaje ubytek, który musi zostać odtworzony za pomocą własnych tkanek pacjenta. W tym celu pobierany jest płat , czyli fragment skóry z naczyniami, z przedramienia, uda lub szyi. Rana na udzie lub szyi jest zaszywana, a przeszczepiany fragment odtwarza ubytek po usuniętym raku języka. Operacje często wiąże się z koniecznością wykonania zespolenia mikrochirurgicznego. Oznacza to konieczność zszycia tętnicy i żyły o małej średnicy (około 1 – 3 mm) pod mikroskopem za pomocą specjalnego oprzyrządowania. Jest to trudny etap operacji wymagający wprawy i doświadczenia od chirurga.
Warto podjąć ryzyko operacji rekonstrukcji języka płatem mikrochirurgicznym pobranym z przedramienia lub uda. Po zagojeniu ran i zakończeniu rehabilitacji pacjent może prawidłowo przełykać, poruszać językiem i porozumiewać się.

Tracheostomia w leczeniu nowotworu języka

Leczenie chirurgiczne raka języka i jego radioterapia może wiązać się z wystąpieniem obrzęku. Po operacji i rekonstrukcji ubytku płatem mikrochirurgicznym lub inną techniką może dojść do powiększenia języka na wskutek zbierania się śliny, niewielkiej ilości krwi. Obrzęknięty język może utrudniać oddychanie. Należy wówczas wykonać otwór na szyi do oddychania, czyli tak zwaną tracheostomie. Po ustaniu obrzęku, gdy pacjent może bezpiecznie i swobodnie oddychać tracheostomia jest usuwana. Na szyi pozostaje po niej blizna.

Zaleceni pooperacyjne rak języka

W okresie po operacji należy unikać wysiłku, dbać o czystość rana na skórze szyi, w miejscu po pobraniu płata oraz wewnątrz jamy ustnej (!). Jak o to zadbać?
Skórę należy przemywać co najmniej raz dziennie preparatem przeznaczonym do odkażania skóry i wymieniać opatrunek na czysty. Często pacjent nie jest w stanie samodzielnie tego wykonać, bo sam nie jest w stanie obejrzeć rany na swojej szyi. Dlatego konieczna jest w tym pomoc najbliższych. Codzienne odkażanie rany i wymiana opatrunku nie wymaga pomocy pielęgniarki. Jest to bardzo prosta i ważna czynność.
Równie istotne co odkażanie skóry jest odkażanie jamy ustnej. Większość ran po operacji raka znajduje języka znajduje się w jamie ustnej. Są one narażone na działanie śliny, pokarm. Dlatego jamę ustną po operacji nowotworu należy odkażać co najmniej 3 razy dziennie płynem do tego przeznaczonym. Szczególnie ważne jest oczyszczanie jamy ustnej po jedzeniu. Resztki pokarmowe mogą prowadzić do zakażenia rany języka. Dlatego niektórzy chorzy po operacjach musza odżywiać się przez sondę dożołądkową. Unika się w ten sposób zanieczyszczenia rany przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ilości pokarmu dla pacjenta.

Co po leczeniu rak języka?

Po operacji i zakończeniu radioterapii z powodu raka języka pacjenci muszą zwykle kontynuować rehabilitację oraz pozostać pod kontrolą onkologiczną.
Rehabilitacja oznacza konieczność ćwiczenia ruchów języka, poprawnego wymawiania głosek. Czasami potrzebne są masaże i inne zabiegi fizjoterapeutyczne.
Po przebytej radioterapii niektórzy pacjenci skarżą się na odczyny popromienne, suchość jamy ustnej, większą skłonność do zakażeń. By zmniejszyć uczucie suchości konieczne jest zwykle zwiększone picie wody.
Długość przeżycia pacjentów po zakończonym leczeniu raka języka jest uzależniona od wielu czynników. Jednym z nich jest dokładny podtyp histopatologiczny nowotworu. Czasami dowiadujemy się o nim po biopsji guza języka, przed operacją. Czasami nie jest to możliwe i dopiero zbadanie całego raka po wykonanej resekcji umożliwia pełna ocenę guza. Innym czynnikiem wpływającym na długość przeżycia pacjentów z rakiem języka jest wielkość guza języka oraz obecność przerzutów do węzłów chłonnych szyi. Im większy guz tym ryzyko wznowy jest większe.
Obecność przerzutów do węzłów chłonnych szyi znacznie pogarsza rokowanie pacjenta. Często o obecności przerzutów do szyi dowiadujemy się dopiero po operacji, po zbadaniu wyciętego nowotworu przez histopatologa. W takich przypadkach konieczna jest radioterapia.
Po zakończeniu leczenia pacjent musi być kontrolowany pod kątem wystąpienia ewentualnej wznowy. W odpowiednich odstępach czasu należy wykonywać badania obrazowe z kontrastem, które są równie ważne jak regularne badania lekarskie i ewentualne biopsje kontrolne.